jest dane raz na zawsze. Musimy stale czynić
wysiłek odnowy, stale wszystko renegocjować,
poruszając się wśród nieskończonej ilości
zmiennych i niewiadomych. Materia
świata bywa niepewna i krucha, a jego
duch skryty i nieprzewidywalny.
- Ryszard Kapuściński „Rwący nurt historii. Zapiski o XX i XXI wieku”
Czasem dobrze jest zapomnieć o przeszłości.
Czasem przeszłość bywa tak okrutna,
że podświadomy mechanizm obrony
stara się odsunąć w niepamięć urazy,
niedobre doświadczenia, bo tam gdzie
doświadczenia są złe, ludzie nie są w stanie
żyć, nie są w stanie budować przyszłości.
To jedna strona. A z drugiej – istnieje
tendencja ku odcinaniu nas od przeszłości.
Jest ona bardzo niebezpieczna. Społeczeństwo
nie może żyć bez świadomości pamięci
historycznej. Społeczeństwo, które jest
wykorzenione ze swej historii, nie może istnieć.
- Ryszard Kapuściński „Rwący nurt historii. Zapiski o XX i XXI wieku”
Historia jest – i zawsze była – ważniejsza niż
jednostka. Historia jest nadrzędna, ale nie jest
tworzona zgodnie z wolą człowieka.
Z reguły ludzie są raczej stawiani w sytuacji,
kiedy nie wiedzą, co tworzą. Oto paradoks historii.
- Ryszard Kapuściński „Rwący nurt historii. Zapiski o XX i XXI wieku”
Chcielibyśmy, żeby historia odnosiła się do nas,
ludzi, z większym szacunkiem. Myślę, że w tym
niepogodzeniu się z byciem rządzonym przez
ślepe siły i niechęci do podporządkowania się
im wyraża się godność człowieka
- Ryszard Kapuściński „Rwący nurt historii. Zapiski o XX i XXI wieku”
(...) przecież w życiu i tak nie da się
wszystkiego osiągnąć, bo cóż by
pozostało dla innych?
- Ryszard Kapuściński „Heban”
Pięknie i krzepiące w człowieku jest
to uporczywe, heroiczne dążenie do
normalności, jej poszukiwanie -
niemal odruchowe i na przekór wszystkiemu
- Ryszard Kapuściński „Heban”
(...) historia to zawiły proces.
Historia robi pomyłki, kluczy,
poszukuje, czasem zabrnie w ślepy
zaułek. Dopiero przyszłość oceni,
znajdzie właściwe wymiany
- Ryszard Kapuściński „Heban”
Historia jest często produktem bezmyślności.
Jest bękartem ludzkiej głupoty, płodem
zaćmienia, idiotyzmu i szaleństwa
- Ryszard Kapuściński „Heban”
(...) Gdyby światem rządził rozsądek,
czy w ogóle istniałaby historia?
- Ryszard Kapuściński „Podróże z Herodotem”
Bez pamięci nie można żyć, ona przecież
wynosi człowieka ponad świat zwierząt,
stanowi postać jego duszy, a zarazem
jest tak zawodna, nieuchwytna,
zdradliwa. To właśnie sprawia, że człowiek
jest tak niepewny samego siebie.
- Ryszard Kapuściński „Podróże z Herodotem”
Powiedz mi, jak się ubierasz, jak się zachowujesz,
jakie masz zwyczaj, jakim bogom oddajesz cześć -
a powiem ci, kim jesteś. Człowiek nie tylko tworzy
kulturę i mieszka w niej, człowiek nosi ją w sobie,
człowiek jest kulturą.
- Ryszard Kapuściński „Podróże z Herodotem”
Bo też nie ma granicy małości człowieka.
Człowiek mały coraz bardziej pogrąża się
w małości, coraz bardziej w niej się
zaplątuje. Aż ginie
- Ryszard Kapuściński „Podróże z Herodotem”
Są ty jedyne momenty, w których czuje
prawdziwą samotność: kiedy jest się samemu
wobec bezkarnej przemocy
- Ryszard Kapuściński „Podróże z Herodotem”
(...) jedno z praw Herodota – nie upokarzaj
ludzi, bo będą żyć żądzą zemsty za to
upokorzenie
- Ryszard Kapuściński „Podróże z Herodotem”
(...) ludzie zapamiętają to, co chcą
zapamiętać, a niebo, co działo się w rzeczywistości.
Każdy powiem barwi ją po swojemu, każdy w swoim
ryglu czyni z niej własną miksturę.
Dotarcie więc do przeszłości jako takiej, takiej,
jaka była ona naprawdę, jest niemożliwe,
dostępne są nam tylko różne jej warianty,
mniej lub bardziej wiarygodne, mniej lub bardziej
dziś nam odpowiadające. Przeszłość nie istnieje.
Są tylko jej nieskończone wersje
- Ryszard Kapuściński „Podróże z Herodotem”
W człowieku, który uważa, że wszystko już było
i nic nie może go zdziwić, umarło to, co najpiękniejsze
uroda życia.
- Ryszard Kapuściński „Podróże z Herodotem”
